Meer dan 100 jaar geleden schreef Frederick Taylor zijn boek ‘Principles of scientific management’. Taylor legt uit dat in oude organisaties de mens centraal stond en het systeem volgde. Niet goed. Het wetenschappelijk onderbouwde systeem moest voorop staan. Human Beings werden human resources. Een medewerker werd een functiebeschrijving en zodoende uitwisselbaar. Daarom moesten mensen ook naar de fabriek. Taylor voorzag wel een probleem. Al die mensen zijn geïnspireerd en nemen die inspiratie mee naar de fabriek. Aan de lopende band was dat erg onhandig. Het lijkt lang geleden maar veel van wat we doen is niet zo ver verwijderd van de principes van Taylor. Competenties bijvoorbeeld. Het woord klinkt fancy maar zolang we er in de hele organisatie maar 14 hebben benoemd en per competentieprofiel 6, is het eigenlijk armoede. En het scheiden van denken en doen (een ander leidend principe van Taylor)? Links en rechts vliegen de formats je in organisaties om de oren. Formats worden gemaakt door stafdiensten (mooi door mijn oud collega omschreven: je huurt iemand in om je bed op te maken en de volgende dag schrijven ze voor hoe laat je op moet staan). Jaap Peters maakte mij bewust van het woord human resources. En het alternatief: human beings. Ik werk ook op de opleiding Human Resource Management. Ik wacht op het eerste bedrijf die zijn afdeling HBM noemt. Human Being Management. Wat ben je? Ik ben Human Being Adviseur. Welke opleiding heb je dan gedaan? Human Being Management.
Wat is het alternatief? Wat als regels en formats niet werken? Jaap Peters legt uit dat het gaat om de vraag of je handelt naar de letter van de wet of naar de geest van de wet. In het laatste geval speelt de context waarin je de regels wilt toepassen een grote rol. De professional en zijn collega’s maken afwegingen, besluiten en handelen naar bevind van zaken. Barry Schwartz zegt het mooi in zijn Ted talk over wijsheid. Wijsheid is weten wanneer je af moet wijken van de regels.