Plan – do – trust. Dat wil ik op een t-shirt. Drie woorden waar een wereld achter zit. Bedacht door Matthieu Weggeman, auteur van het boek ‘Leidinggeven aan professionals? Niet doen!’. Een variant op het veel gepredikte plan do check act. Ook wel bekend als de PDCA-cyclus. Op zich bruikbaar. Je maakt een plan, je voert het uit, je controleert en je handelt. Vanuit design thinking is overigens de volgorde anders. Je moet iets doen en op basis van wat je leert ga je handelen. Soms ontdek je aldoende en bepaal je gaande weg wat het plan wordt. Helaas is de PDCA in veel organisaties verworden tot een schijnwereld beschreven in dikke mappen die vlak voor een audit, een ISO-certificering of een accreditatie verschijnen. Vorig jaar mocht ik aanschuiven bij een delegatie van het ministerie van Onderwijs. Ze trokken het land door om te praten over de toekomst van het HBO. Een van de vragen betrof de accreditatie. Mijn advies was: doe het onaangekondigd en met realistische eisen. Dat scheelt bergen voorbereidingstijd en je krijgt een realistisch beeld.
Bij huidige kwaliteitscontroles gaat het vaak over toetsing (hoe toets je) en over het curriculum (wat toets je: de inhoud). Twee hele belangrijke onderdelen. Wat mij betreft de meest interessante is didactiek: hoe, waar, en met wie leren studenten? Dat laatste is het mooiste (wow! Het is gelukt, ze maken echt stappen) en het vreselijkste (ik bak er niks van!). Die spanning die het hart vormt van onderwijs gedijt goed in een ambitieuze (we willen het heel goed doen) en veilige sfeer (ik mag en moet fouten maken waar wij van leren). Mijn buurman zei laatst “stick to your principles and results will come”. Ik zou opleidingen in ieder geval die vraag stellen: wat zijn de leidende principes in jullie opleiding? Ik zou, naast resultaten, ook vragen naar een failure resume: welke fouten, blunders en mislukkingen zijn er geweest en wat is interessant? Waar ben je trots op en wat zijn de drie belangrijkste verbeterpunten voor de komende tijd (en wanneer mogen we terugkomen om het resultaat te zien?). Maar ik doe dat werk niet.