Volgens mij kwam ik als student voor het eerst in aanraking met het boek ‘de lerende organisatie’ van Peter Senge. In een van zijn eerste hoofdstukken over leerstoornissen gaat hij in op het zogenaamde bedriegelijke leren. We leren het beste door ervaring maar het is soms moeilijk echt te doorgronden wat het effect is van een handeling. Wat is er nu gebeurd? Senge is een systeemdenker. In plaats van oorzaak – gevolg gaat hij uit van een systeem met variabelen die elkaar beïnvloeden. Soms is een kleine verandering van een variabele al voldoende voor een groot effect. Vanuit het systeemdenken zoek je altijd naar een duurzame verandering en is het geloof in eenzijdige ingrepen zoals het invoeren van prestatiebeloning in een organisaties of verplichte colleges in een opleiding niet groot. Een goede vraag bij indrukwekkende ervaringen is daarom ‘wat heb ik nu geleerd?’. Je deed iets (of juist niet) en toen gebeurde er wat. Senge gebruikt als voorbeeld voor het bedriegelijke leren het verhaal van een interim manager. De manager stelt veel geleerd te hebben van zijn klus. Na een paar goede vragen komt de manager niet verder dan de volgende metafoor ‘als je tegen een boom aantrapt veel lawaai maakt vliegen de vogels weg. Na een tijdje komen ze terug en gaan ze op een ander tak zitten’. Morgen mag ik op voor een proefaccreditatie. Het maakt me opstandig maar het dwingt mij en mijn collega’s ook om weer eens na te gaan waarom we doen wat we doen en welke effecten we willen en denken te bereiken met onze aanpak en methodes. Oud studenten zijn zeer enthousiast over de minor en de opbrengsten. Vanuit die positieve feedback is het verleidelijk te stellen dat we als team veel geleerd hebben. De vraag is wat hebben we waarvan geleerd? Overigens geldt hetzelfde voor de commissie die in een ochtend een beoordeling gaan geven over iets dat een half jaar duurt. Sir Ken Robinson schreef ooit dat onderwijs gaat over inhoud (curriculum), toetsing en didactiek. De meeste vragen gaan over de eerste twee. Terwijl de derde voor de kwaliteit van het programma wellicht het belangrijkste is. We zullen het zien. Spannend blijft het.